دفتر پرسش ها ، دفتر دغدغه هاي اواخر عمر نرودا است . پرسش هايي از روي زيركي و سادگي . در بسياري از اين پرسش ها براي شما پرسشي ايجاد مي شود كه يعني چه ؟ و يا واقعاً چرا ؟
براي اين كه دليل بعضي از اين پرسش ها را بدانيم بايد زندگي نامه و وقايعي كه در آن زمان اتفاق افتاده را نيز بدانيم . اما برخي از اين پرسش ها ساده است و شاعرانه . و در آخر آنچه كه ما نيز به دنبال آن هستيم ، پرسش هاي طنز گونه آن است .
طنزي كه در اين پرسش ها وجود دارد همگي بوي تلخي و صداي درد را به همراه دارند . وقتي كه مي خوانيد بر گوشه ي لبتان خنده اي مي نشيند كه هنوز به تمامي لب هايتان سرايت نكرده از حركتش باز مي ايستد . مي توان به راحتي گفت طنز هايي از گونه ي تعمق . به دليل اين كه اين اثر از كار هاي آخرين وي بوده ، بايد گفت طنز تجربه .
حال به نمونه هايي از اين پرسش ها اشاره اي مي كنيم .
- بهشت چند كليسا دارد ؟
- راست است كه اميد ها را بايد
با شبنم آبياري كرد ؟
- اگر ما حرف مان را زده باشيم
ديگران تا كي حرف مي زنند ؟
- و برنج به كه مي خندد
با بي شمار دندان هاي سفيدش ؟
- پرتقال ها ، خورشيد را
بر درخت پرتقال چگونه تقسيم مي كنند ؟
- راستي چرا پنجشنبه
خودش را بعد از جمعه نمي اندازد ؟
- چگونه حبه هاي انگور
خط حزبي خوشه را فهميدن ؟
- زندگي بي جهنم حُسني ندارد :
نمي توانيم آن را از نو بسازيم ؟
- هرگز نيامدن بهتر از دير كردن نيست ؟
- آيا 4 براي همه 4 تا است ؟
آيا همه ي هفت ها برابرند ؟
- نوري كه زنداني به آن مي انديشد
همان نور است كه بر تو مي تابد ؟
- آوريل بيماران
فكر مي كني چه رنگ است ؟
- و در ميان خدايان كلكته
خدا را چگونه پيدا كنيم ؟
- با فضائلي كه فراموش كرده ام
مي توانم كت و شلوار نويي بدوزم ؟
- شايد آسمان كساني كه خودكشي مي كنند
ستاره اي نامرئي باشد ؟
- اگر آب همه رودها شيرين است
دريا شوري اش را از كجا مي آورد ؟
- كار اجباري هيتلر
در دوزخ كدام است ؟
ديوار ها را رنگ مي كند يا جنازه ها را ؟
آيا بوي دود مردگان را مي شنود ؟
آيا از خاكستر آن همه كودكان سوخته
غذايش را مي دهند؟
يا از وقتي كه به دنيا آمده است تا كنون
با قيف به او خون نوشانده اند ؟
يا دندان طلاهايي را كه از دهان هاي ديگر كشيده
در دهانش مي كوبند ؟
يا براي آنكه بخوابد
او را روي سيم هاي خاردارش دراز مي كنند ؟
يا دارند پوستش را
براي چراغ هاي جهنم خال كوبي مي كنند ؟
يا زبانه هاي آتش
بي رحمانه گازش مي گيرند ؟
يا بايد هر شب و هر روز ، بي وقفه
همراه زندانيانش سفر كند ؟
يا بايد تا ابد در زير گاز
بميرد بي آنكه بميرد ؟
- در زندگي احمقانه تر از اين هست
كه نامت پابلو نرودا باشد ؟
صمد طاهري
* دفتر پرسش ها . پابلو نرودا . تر جمه : نازي عظيما . انتشارات مازيار . چاپ اوّل 1380 .
